Не, настроі людзей не памяняліся. Каб захаваць сябе і выжыць пры рэжыме Лукашэнкі, людзі сталі надзвычайна асцярожныя, аднак яны надалей выказваюць салідарнасць адно з адным і выражаюць пратэст. У медыі дасюль прыходзяць здымкі з пратэставых двароў, якія рэагуюць на значныя падзеі і даты. Беларусы і беларускі разам і паасобку робяць дробныя дзеянні. Яны не такія масавыя і разнастайныя, як былі ў 2020 годзе, але вельмі істотныя ў сённяшніх умовах.

Цяпер у Беларусі ўголас заявіць пра свае перакананні – гэта значыць паставіць сябе і сваіх родных у вялізарную небяспеку. Таму мы, беларусы ў замежжы, маем зрабіцца галасамі тых землякоў, якія вымушаныя маўчаць, але не перапыняюць сваёй дзейнасці.

Жыхары некалькіх гарадоў распавялі, што людзі «губляюць» бел-чырвона-белыя рэчы. Гэта могуць быць насоўкі, бірулькі, невялікія аркушы паперы. Таксама ў ролі «згубленых» часцяком выступаюць белыя тапкі з чырвонаю палоскай як адсылка да вобразу таракана і тапка, які прасоўваў цяперашні палітвязень Сяргей Ціханоўскі. Так яны паказваюць адно адному сваю салідарнасць, свае настроі.

У адным з гарадоў працягваюць пісаць на сценах. Адна з дваровых суполак мае ў складзе гаспадара СТА, які дае балончыкі з фарбаю мужным суседзям. Надпісы скараціліся да дзвюх літараў – «НЕ», але ўсе разумеюць, што гэта пратэставы заклік.

У дваравых суполках дасюль разам пішуць лісты палітычным вязням. Улічваючы, што цяпер нават такое падтрыманне рэпрэсаваных уяўляе пэўную пагрозу, удзельніцы адной з групаў пішуць у якасці адваротнага адрасу абаненцкую скрыню, зарэгістраваную на чалавека, які выехаў з краіны. Адказаў яны атрымалі ўсяго два за год, але ўсё адно настойліва працягваюць сваю справу, робяць паштоўкі тым, у каго народзіны, дасылаюць здымкі гораду і прыроды.

Адна з жыхарак раённага гораду выгульвае сабачку, а потым сабраныя па ім «вынікі» выгульвання падкладае пад веснічкі суседа – мясцовага следчага, які пераследуе актывістаў. Жанчына прыдумала, што будзе выказаваць сваё стаўленне да суседа і сістэмы агулам менавіта такім чынам: «Я ўжо старая хадзіць на пратэсты ці рабіць нешта такое, але хай чалавек ведае, што да яго ставяцца паводле справаў ягоных. І ўсе пра ягоныя справы ведаюць і памятаюць».

Мастачка з Менску адкрыла для сябе новую праяву самавыражэння на сценах гораду ў 2020-м. Цяпер вялікія выявы зрабіць немагчыма, але яна ўсё адно плануе, што намалюе ў сваім раёне і горадзе, калі рэпрэсіі спыняцца. Прызнаецца, што працаваць над эскізамі – нібыта набліжаць дзень перамогі кожную секунду: «Я кладу аркушы ў шуфляду, але ў патрэбны момант дастану іх, раздам калегам – і сцены перастануць быць шэрымі, з сантыметрамі фарбы, пад якой работнікі ЖКГ хаваюць нашыя ранейшыя выказванні пратэсту і салідарнасці».

Беларусы збіраюць харчы ды рэчы сваякам асуджаных праз асабістыя кантакты, ініцыятыву «IneedHelpBy» і іншым чынам. «Цяпер сваякі тых, хто за кратамі, перажываюць неймаверны ціск і стрэс. Добра, што хоць некаторым не выпадае хвалявацца, што паесці, праз нашую дапамогу», – распавяла адна з удзельніц.

«Вядома, мы не робім дваровых маршаў, не збіраемся піць гарбату ў двары. Але калі вы пойдзеце пагуляць паміж дамамі ці ў парк, то дзе-нідзе пабачыце нашыя стужкі, трафарэты і надпісы. Натуральна, іх няшмат, мы ўсведамляем рызыку, але перастаць нешта такое рабіць цяжэй, чымся рабіць».

«Страшна?.. Не ведаю. Камусьці страшна – і гэта нармальна. У мяне проста не засталося сілаў баяцца. Мне брыдка баяцца. Мы сталі вельмі асцярожныя, але ўсё адно, калі яны захочуць, то схопяць і знойдуць, за што пасадзіць на гадоў 10. А мне дык наматаюць сотку паводле іхных прыдуркаватых законаў [смяецца]. Затое якія гісторыі мы потым распавядзём нашым нашчадкам!

У мяне няма сумневу, што мы пераможам. Думаю, не сёлета, але ўжо хутка. Так, нашыя дзеянні – гэта дробязь. Але ж мы не адныя, і кожная такая дробязь можа стаць вызначальнай і апошняй для рэжыму».

«У нас СТА шмат у раёне, там свае хлопцы. Мы бяром у іх балончыкі і малюем трафарэты супраць вайны ці проста пішам «Не». Нават не «Не вайне», бо гэта доўга, за гэта можна трапіць у турму, у экстрэмісты, тэрарысты... Якія там яшчэ спісы ёсць. Але ж усе разумеюць, што гэта за «Не».

Аднойчы, памятаю, ішла паўз сцяну жанчына, пабачыла нашае чырвонае «Не», стала і доўга глядзела. Не ведаю, што там у яе былі за думкі, але гэта ж так істотна, каб людзі думалі, крытычна да ўсяго ставіліся, шукалі свой нутраны маральны компас».

«Слухайце, а што нам застаецца? Прызнаць паразу? Ну не. Вядома, хацелася б рабіць больш. Хацелася б на поўныя грудзі крычаць «Жыве Беларусь!» і ў адказ чуць «Жыве вечна!». Я веру, што гэты час прыйдзе. Кожны яго прыспяшае як можа. Мы вось так яго прыспяшаем».